การแทะปาล์มทัง
เรียบเรียงโดย นายปณิธาน เรืองไชย ผู้อำนวยการโรงเรียนวัดถ้ำวราราม อ.พนม จ.สุราษฎร์ธานี
http://Ruangchai.pantown.com ******e-mail: peelaung@hotmail.com
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
“ ทัง “ เป็นพืชที่อยู่ในประเภทปาล์ม วงศ์ Palmae ลักษณะของใบออกเป็นกระจุกทรงกลม แต่ละใบกางแผ่เป็นรูปวงกลมคล้ายพัด ก้านใบเป็นหยักและคม ผลรีเปลือกเรียบ ออกเป็นช่อ เป็นพวงตามโคนก้านใบ ทัง มีลักษณะเหมือนต้น “ ค้อ “ แต่ต้นค้อมีใบเล็กกว่าทัง และค้อยังมีผลกลมอีกด้วย การออกใบของ ทัง คล้ายกับการออกใบของต้น ตาลโตนด แต่ใบของทังบางกว่า
การเย็บใบ “ทัง” เป็นวัสดุมุงหลังคา เป็นภูมิปัญญาของท้องถิ่นที่อยู่ในชนบทห่างไกลมาช้านานหลายศตวรรษมาแล้ว มีการถ่ายทอดสืบต่อกันมาหลายชั่วอายุคน เพราะสมัยก่อนในชนบทแถวปักษ์ใต้หาใบ “ทัง” ได้ง่ายขึ้นเองตามธรรมชาติในป่าไม่ต้องซื้อขาย แต่ในปัจจุบัน ปาล์มทัง หายาก เพราะพื้นที่ถูกทดแทนด้วยสวนสมัยใหม่ที่ปลูกพืชเชิงเดี่ยว หรือปลูกพืชเพียงชนิดเดียวเพื่อประกอบเป็นอาชีพเลี้ยงตัวและสมาชิกในครอบครัว และบางคนก็นำมาใส่กระถางใหญ่ๆปลูกเป็นไม้ประดับเพื่อความสวยงาม และจำหน่ายในราคาที่แพงพอสมควร
การเย็บ “ทัง “ เป็นวัสดุมุงหลังคา ภาษาถิ่นปักษ์ใต้ แถบ อำเภอพนม จังหวัดสุราษฎร์ธานี เรียกว่า “แทะทัง” จะเย็บเป็นตับ ซึ่งมีความยาวประมาณ ๑.๖๐ ถึง ๒.๐๐ เมตร หากเป็นพื้นที่ริมทะเล หรือบริเวณลุ่มน้ำกร่อย มีต้น “จาก” ขึ้นมาก ชาวบ้านก็จะใช้ใบจากเย็บเป็นตับ ยาวประมาณ ๑.๐๐ เมตร เพื่อใช้เป็นวัสดุมุงหลังคา ซึ่งประมาณก่อน ปี พ.ศ.๒๕๑๕ พื้นที่อำเภอพนม แถวตำบลพนมและตำบลพลูเถื่อน และมีตำบลคลองศก บางส่วนสภาพพื้นที่เป็นพื้นที่กันดาร ถนนหนทางก็ไม่สะดวก ความเป็นอยู่ของชาวบ้านเป็นแบบ อยู่อย่างพอเพียงไม่ต้องดิ้นรนต่อสู้กับการหาเลี้ยงชีพมากนักอาชีพคนส่วนใหญ่ ขณะนั้น ทำไร่ปลูกข้าวจ้าวโดยการทำไร่ข้าวหยอด ทำสวนผลไม้เล็กๆน้อยๆ เลี้ยงหมูพื้นเมือง เพื่อไว้รับประทานในครัวเรือนเป็นหลัก และเวลาจะทำ ขนำ เพิงพักริมไร่ ขอบสวนก็จะใช้วัสดุที่มีอยู่บริเวณนั้น เช่นไม้จิง(ไม้เล็กๆอายุน้อย) ไม้ไผ่ และวัสดุสำหรับมุงหลังคาก็ตัดเอาใบพืชที่อยู่บริเวณใกล้ มาเย็บเพื่อมุงหลังคากันแดดกันฝน และที่นิยมกันมากก็คือนิยมเอาใบ “ทัง” ซึ่งเป็นพืชตระกูลปาล์ม มา ฉีกให้เป็นริ้ว แล้วเย็บเป็นตับนำขึ้นไปมุงหลังคา ซึ่งเรียกกันว่า “การแทะทัง” เพราะมุงหลังคาด้วยใบทังจะคงทนอยู่ได้ประมาณ ๓-๕ ปี ตอนผู้เขียนเด็ก ประมาณ ปี พ.ศ.๒๕๑๐ ได้เห็นพวกผู้ใหญ่ในหมู่บ้าน ขึ้นไปบนควนซึ่งเป็นป่าธรรมชาติ และเป็นลักษณะเนินสูงๆ ไปตัดใบทัง แล้วเอาก้านใบออก มามัดเป็นมัดๆ นำไปแช่ไว้ในลำบาง ลำห้วย และลำคลองศก ให้มีความเปรี้ยว สัก ๑๕-๓๐ วัน จึงนำขึ้นมาตาให้แห้งดำเนินการขั้นตอน แทะทัง มุงหลังคา หรือบางคน นำไปสานเป็นเสื่อ เป็นกระสอบคล้ายๆตะกร้า ไว้ใส่ข้าวเปลือกที่เก็บ(ไม่ได้เกี่ยว เพราะข้าวไร่ใช้แกะ หรือที่เรียกภาษาถิ่นว่า “มัน” เก็บข้าว)จากไร่ข้าวหยอด
เมื่อวันที่ ๒๓ เดือน พฤษภาคม ๒๕๕๖ ได้มีโอกาส เข้าไปเที่ยวบ้าน “ตาจำรัส ป้าดา” ที่ในบ้านคลองสะพานเต่า หมู่ที่ ๗ ตำบลคลองศก อำเภอพนม จังหวัดสุราษฎร์ธานี เห็นครอบครัว คุณตาจำรัสกำลัง เตรียมการทำวัสดุมุงหลังคา ขนำ หรือกระท่อมน้อย ในสวนยางพารา เลยคว้ากล้องถ่ายรูป ทำการบันทึกภาพ ซึ่งถือว่าเป็นภาพการ แทะทัง ที่หากได้ยากยิ่ง และจะได้บอกเล่าให้ลูกหลาน ดูขั้นตอน “การแทะทัง” สำหรับมุงหลังคา ตั้งแต่ ฉีกทังเป็นริ้ว จนได้วัสดุมุงหลังคาเป็น ตับ พร้อมนำไปใช้งาน แต่การทำของ คุณตาจำรัสข้ามขั้นตอนการนำ ใบทัง ไปแช่น้ำ ลูกชายตาจำรัสและเพื่อน ตัดใบทังเอาก้านออกและนำมาทำเป็นตับเลย โดยมีขั้นตอนดังนี้
๑.ตัดใบปาล์มทัง มาจากต้น หากต้นสูงมากก็ใช้ตะขอเกี่ยวเอา เลือกใบที่แก่จัด ใบออกสีเขียวสด ตัดก้านใบออก
๒.นำมาฉีกให้เป็นริ้วๆ ใบละประมาณ ๓-๔ ริ้ว
๓.นำไม้ไผ่ที่เตรียมไว้โดยผ่าให้เป็น ๓ อัน ซึ่งเรียกว่า “ตับทัง” ให้อันกลางใหญ่กว่าอันอื่น กว้างประมาณ ๒ เซนติเมตร ด้านข้างซ้าย และขวา เหลาให้กว้างประมาณ ๐.๕ เซนติเมตร
๔.สอดไม้ไผ่อันกลางเป็นแกน โดยพับใบทัง บริเวณที่ติดกับขั้วก้านใบ ขึ้นข้างบน โดยหันด้านหน้าใบ(ด้านที่ผิวลื่นเป็นมัน)ขึ้นด้านบน
๕.สลับกันขัดกับไม้ไผ่ด้านข้างที่เคียงคู่ไปจนเต็มสุดไม่ไผ่แกนกลาง ที่ต้องระวังคือการนำใบทัง มาต่อกันอย่าให้ห่างกันต้องให้ชิดกันมากที่สุดเพื่อได้กันแดดกันน้ำค้าง น้ำฝนอย่าให้รั่วได้
๖.พอเต็มตับก็ใช้เชือกผูกปลาย หรือใช้ใบปาล์มทัง ม้วนมาผูกตับไม้ไผ่โดยรวบปลายให้ติดกันทั้ง ๓ อัน
๗.นำไปตากแดดให้ตับทังที่แทะแล้วแห้ง หรือนำไปมุงหลังคา ขนำ หรือกระท่อมน้อย หรือเพิงพักได้เลย แต่ถ้าไปมุงหลังคาตับทังยังสดอยู่จะไม่ค่อยทนทานผุได้ง่าย *******
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น